Out of Africa

Een onvoorstelbaar mooi boek...

Ik heb nooit de behoefte gehad om naar Afrika te reizen, maar op dit moment heb ik bijna heimwee. Kan dat? Het voelt alsof ik de droge vlaktes echt gezien heb, het water echt geproefd, de mensen echt gekend en de sfeer echt in me opgenomen heb. De gedachte dat het een onbereikbare wereld is (in de ruimte iets minder, maar vooral in de tijd), maakte me tijdens het lezen zelfs melancholisch. Maar gelukkig blijft deze prachtige beschrijving ervan over, hoe fout ze in ((post-)post-)kolonialistische termen soms ook is.

Ironieteken

De 'inheemsen' zijn namelijk 'de zwartjes' zoals grootmoeder ze kende. Ze werken als boeren of hulpjes voor de rijke blanken en mogen zo meegenieten van de beschaving. En als ze geluk hebben, worden ze zelfs zo beschaafd dat ze zich tot christen laten dopen. Hun eigen domme gebruiken blijven spijtig genoeg vaak wel bestaan (zoals hun angst voor doden) en worden dan maar weggelachen. Wie kan het ze kwalijk nemen, het waren tot voor kort nog onbeschaafde wilden... Nog een interessant kenmerk van de inheemsen (die we voor het gemak even allemaal over dezelfde kam scheren doorheen het boek), is hun neiging om het land waarop ze wonen als van zichzelf te beschouwen. Zeker de squatters die op de plantage geboren zijn, herinneren zich niet dat ze eigenlijk in dienst genomen zijn door barones Blixen en zij denken dus onterecht dat hun kleine samenleving een eigen recht van bestaan heeft. Dat ze verder kunnen zonder de blanke plantage-eigenaar... ¿

En toch, hoe fout dit ook is, zou het boek niet half zo waardevol zijn als alle kolonialistische flaters er bij het redigeren uit gebonjourd waren. Het is nu eenmaal een getuigenis van het verleden en daar hoort dit soort visies ook bij. Het draagt bij aan de charme van het boek die bijna nostalgisch is. Naar de tijd van 'de Kongo' en Nederlands-Indië. Begrijp me goed, die nostalgie betekent niet dat ik het gebeurde goedkeur, maar het is nu eenmaal een onuitwisbaar deel van onze geschiedenis. 

Er is maar één klein minpuntje dat wel aan het boek (of toch aan deze uitgave) raakt: het aantal typfouten. In het begin kom je ze maar heel uitzonderlijk tegen, maar in de laatste honderd pagina's werden het er toch wat veel. Het zijn er geen grote, maar de eerlijkheid gebied mij om ze te vermelden en het is toch spijtig.

Desondanks is het zeker een grote aanrader, die een mooi plaatsje in mijn boekenkast zal krijgen. En om goed te zijn, zou ik mijn eerste paragraaf nog eens moeten herhalen. Gewoon om te benadrukken wat voor een prachtige vertelling het is en om je met een positief gevoel achter te laten. Weet je wat? Ik doe het gewoon. Copy & paste, voilà:

Het voelt alsof ik de droge vlaktes echt gezien heb, het water echt geproefd, de mensen echt gekend en de sfeer echt in me opgenomen heb. De gedachte dat het een onbereikbare wereld is (in de ruimte iets minder, maar vooral in de tijd), maakte me tijdens het lezen zelfs melancholisch. Maar gelukkig blijft deze prachtige beschrijving ervan over...