Blommetjes

“Ssst, ik ben aan’t lezen”, zei ik toen ik de eerste keer door Blommetjes bladerde. Hoe kon ik me nu concentreren als ze tegen mij zaten te babbelen? Om dan op de laatste pagina te ontdekken dat er helemaal geen tekst in het boekje stond …

Blommetjes begint triest, grauw, bijna als een winterdip. Maar kleur weeft zich langzaam doorheen de pagina’s en het verhaal wordt vrolijker. Het lijkt lente te worden. Het rode jasje werkt als een hoopvolle rode draad en aan het einde ben je bijna opgelucht: de wereld heeft kleur en je kan weer ademhalen. Je ruikt de bloempjes en je beseft dat dit niet zomaar een prentenboekje is … Dit korte, kleine boekje, geeft je in die paar pagina’s namelijk een hele levensles mee.

En ja, er zijn wel meer boeken met levenslessen of verhalen met rode jasjes. Maar de meerwaarde, het prachtige van dit specifieke boekje is net dat die levensles niet verteld wordt. Doordat de tekst ontbreekt, is er ruimte om je eigen tekst te maken. En die zal je maken, veel uitgebreider en veel doordachter dan wanneer die er al stond. Je maakt je eigen verhaal, je maakt je eigen levensles. En laat de levensles die je hier zelf in leest, nu net diegene zijn die je op dat moment het hardst nodig hebt.

Durf jij te veranderen?

De kat

Toen ik De kat vastpakte om te beginnen lezen, las ik eerst het citaat op de voorkant: 

“Je hebt voortdurend het idee dat er onder deze vederlichte vertelling een grote en diepe waarheid schuilt.” 

... en vond het vreemd dat de uitgeverij zo’n onzinnig citaat gekozen had om op de cover te zetten. Ik geloofde best dat er in het boek een grote en diepe waarheid kon zitten, maar ik vond het een beetje vreemd om op de cover toe te geven dat je het boek eigenlijk niet begrepen hebt en geen flauw idee hebt wat die waarheid dan zou zijn. Tussen de regels lezen en metaforen ontcijferen is niet altijd eenvoudig, maar dan hoef je er toch nog niet mee te koop te lopen dat je het niet kon?

En toen las ik het boek. Een boek dat eigenlijk (bijna) niets vertelt, niet spannend is, niet echt vrolijk, en toch in één-twee-drie uit is. En ik begreep volledig wat men met die uitspraak bedoelde. Omdat ik ze natuurlijk op voorhand al gelezen had, ging ik tijdens het lezen op zoek naar die diepere waarheid. Ik tastte voorzichtig af of het katje geen metafoor voor ‘geluk’ kon zijn. Maar dat paste toch niet echt. Dan dacht ik dat het misschien een symbool was voor het ‘kunnen’ leven, erin slagen om iets waardevols en betekenisvols te maken van je leven. Maar dat paste ook niet helemaal. En toen besefte ik dat ik het ook niet ging begrijpen. Dat het misschien niet eens te begrijpen viel. Het enige wat ik na het lezen van het boek begreep, was dat dat kleine katje op een manier slimmer was dan de mensen die haar wilden temmen. Dat de mens in dit verhaal eigenlijk onbeduidend is. Dat de natuur en het leven gewoon hun gangetje gaan, wat mensen er ook van maken.

En misschien is dat wel die grote en diepe waarheid – een beetje à la ‘Gods wegen zijn ondoorgrondelijk’. De natuur is veel grootser en machtiger dan de mens. We moeten niet proberen haar volledig te begrijpen of te controleren, want dat kunnen we niet. Wij temmen het katje niet, het katje temt ons.

En zo werd ook ik weer nederig met mijn beide voetjes op de grond gezet. Ofwel begreep ik het niet, ofwel viel er niets te begrijpen, maar de cover had gelijk. En het katje had gelijk. Een waardevol boek vol mysterie en één grote levensles. Wat die ook mag zijn.

Heksentaart

Dit vrolijke prentenboek vertelt het verhaal van heksje Ella. Ze voelt zich anders dan de andere heksen want zij houdt niet van zwart en mensen bang maken. Zij houdt van kleuren en suikerspin! Als ze op school een tovergerecht moet maken met ingrediënten die ze zelf eigenlijk maar vies vindt, zoekt ze een oplossing waar iedereen blij van wordt!

‘Heksentaart’ is een lief en eigenzinnig prentenboek dat kinderen zal doen gruwelen en schateren. Het laat zien dat anders zijn helemaal niet erg is en dat je er op je eigen manier toch bij kunt horen. Het valsspelen in de klas is misschien in het echte leven niet aan te raden, maar in de heksenwereld kan het vast!

Dag heksje Ella en juf Pompoen!

Het geheime dagboek van Hendrik Groen: Pogingen iets van het leven te maken

Ge-ni-aal. Echt waar. Het is een van de weinige boeken waarbij ik luidop heb zitten lachen terwijl ik alleen in een kamer zat. En toch ook … hartverscheurend.

Pogingen iets van het leven te maken is het dagboek van een Nederlandse oudere man. Of zeg maar oude man, we moeten er geen doekjes om winden – hij is 83 ¼ jaar oud. Een oude man die druppelt, alle bekende mensen van vroeger ziet doodgaan, zijn tijd in een rusthuis slijt, bij de dokter naar euthanasie informeert en zijn verzameling ouderdomskwalen rustig uitbreidt. Maar hoe botter het lichaam, hoe scherper de geest lijkt het wel. Hendrik Groen is namelijk geen knorrend en zeurend oudje, integendeel. Hendrik Groen pleegt aanslagen op het aquarium, wordt verliefd en lacht zichzelf ermee uit, haalt een kwajongensachtig genoegen uit de onmacht van de directrice en heeft een hartgrondige hekel aan bejaarden. Of toch aan het zielige, klagende soort. Hij heeft meestal geen hekel aan zijn goede vriend Evert, eigenlijk nooit aan zijn nieuwe vriendin Eefje en amuseert zich kostelijk met zijn ‘Oud maar niet dood’-clubje. Hun kijk op het leven, rake opmerkingen en soms hilarische stoten zijn twintig levensjaren extra waard. En echt, ze verdienen ze. Alleen … niet op deze manier.

Ik zei eerder al dat het boek hartverscheurend is. Dat is moeilijk in te beelden als je het boek begint te lezen en als je alle positieve reacties van lezers ziet voorbijkomen, maar iedereen die nét iets aandachtiger leest, weet wat ik bedoel. Onderliggend is er nog steeds die belachelijke houding waar onze ouderenzorg al làng uitgegroeid had moeten zijn: het betuttelen en vernederen van oudere mensen. Ik zag het een aantal jaren geleden op het nieuws al: oudere mannen die lauwe koffie moeten drinken uit roze plastic bekertjes, dementerende bewoners die men een half uur alleen op het toilet laat zitten om dan uit te vliegen als ze zichzelf bevuild hebben, een regel hebben over hoeveel keren een bewoner zijn behoefte moet gedaan hebben voor de luier vervangen màg worden … En in dit boek zien we net hetzelfde. De mensen die nog niet eens zo heel lang geleden Nederland gedragen en bestuurd hebben, worden nu met scherpe achterdocht bekeken als ze een uitstapje organiseren of, je moet het maar durven, na tien uur ’s avonds nog wat willen drinken met hun vrienden. Ze mogen de reglementen van hun eigen tehuis niet inkijken, worden afgesnauwd door de kok als ze een maaltijd missen en krijgen verschillende ‘komt ervan’-blikken als ze zich buiten durven begeven in de wintermaanden en eens uitschuiven. Oh ja, en de doodsoorzaak van medebewoners? Die blijft ten allen tijde geheim. De bewoners moesten maar eens inspiratie halen uit alle zelfmoordgevallen …

Het klinkt cynisch en zo is de realiteit in rusthuizen soms helaas ook. Maar dit boek wilt dat niet zijn en is het ook niet. Het is alleen tragisch om tussen de grapjes en de vrolijkheid niet alleen de vergankelijkheid te zien, maar ook het oneerlijke en ja, het belachelijke van de aanpak. Ik begrijp, net zoals Hendrik Groen, best dat er regels moeten zijn als er zoveel mensen bij elkaar wonen. En dat veel regels er zijn voor de veiligheid en de algemene rust. Maar men mag niet vergeten dat het om volwassenen gaat die een job hadden, een leven, verantwoordelijkheid, vrijheid en wijsheid. Perfect functionerende en ervaren volwassenen, die misschien wat vergeetachtig zijn of af en toe vallen - maar niet de helft van hun hersenen zijn kwijtgeraakt … Ze hebben geen applausje nodig als ze hun bord hebben leeggegeten (behalve als het eten niet te vreten is) en ze verdienen warme koffie uit een porseleinen tas. Ook al sneuvelt er dan af en toe een.

Maar dus, na een lange recensie (die een beetje off topic was) mijn conclusie: een fantastisch, hilarisch, soms emotioneel boek dat niet beter had kùnnen zijn. Een echte aanrader die je als een sneltrein uitleest en die je doet besluiten dat er a) geweldige oudjes in elk rusthuis verstopt moeten zitten, en b) geweldige oudjes uit elk rusthuis gered moeten worden.*

* Ga je gang, voor ze uit een raam klimmen. Toch, Jonas Jonasson?